Giới thiệu

  

Chào mừng bạn đến với blog TURTLE TRADING, tôi cho rằng có thể bạn đến đây vì bạn đang đi tìm “chén thánh” cho công cuộc đầu tư của mình. Hầu hết mọi người khi bắt đầu tham gia vào thị trường tài chính đều kỳ vọng vào một viễn cảnh tuyệt vời: “Nằm tắm nắng trên một bãi biển, những con sóng thong thả đập từng nhịp vào bàn chân, trên tay là một quả dừa, và bên cạnh là những người mà bạn yêu, hoặc có thể là những cô nàng nóng bỏng!”. Trong viễn cảnh đó, bạn không còn nỗi lo nào về tiền, vì bạn có thể kiếm nó dễ dàng từ thị trường tài chính, bạn tin mình đã nắm được “bí quyết thành công”. Nhưng, khi đang tận hưởng cảm giác tuyệt vời đó, bỗng từ phía chân trời xa, một con sóng khổng lồ kéo đến, tốc độ di chuyển của nó còn nhanh hơn cả một chiếc xe đua công thức một. Khi bạn nhận ra sự xuất hiện của nó, bạn cuống cuồng bật dậy khỏi chiếc ghế của mình rồi chạy về phía ngược lại, nhưng không còn kịp, cơn sóng thần tràn vào và cuốn trôi đi tất cả.

Câu chuyện trên là một sự kiện rất hiếm gặp trong thực tế, nhưng không phải là chưa từng xảy ra, và tôi mong rằng nó không bao giờ xảy đến với bất kỳ ai trong chúng ta cả. Tuy nhiên, nó lại là một ví dụ minh họa khá chính xác (và phũ phàng) về sự vận hành của thị trường tài chính. Sự bất định, nguy hiểm và vô cảm của nó là rào cản vô cùng lớn cho bất kỳ ai trên con đường đi tìm “chén thánh” cho mình.

Bản thân tôi cũng là người đang đi trên con đường đó, thật may mắn khi hiện tại tôi đã phần nào đạt được vế đầu tiên của viễn cảnh mà tôi vừa kể. Có thể cơn sóng thần sẽ bất ngờ ập đến, nhưng tôi đã có sự chuẩn bị, một chiếc trực thăng được đặt ngay cạnh chiếc ghế mà tôi đang nằm, có lẽ tôi sẽ thoát được khỏi cơn sóng thần đó, nếu chiếc trực thăng không bất ngờ bị hỏng.

Các nhà giao dịch, nhà đầu tư mới thường lầm tưởng để thành công trong thị trường tài chính thì chỉ cần có một phương pháp giao dịch đúng. Dù điều này là rất quan trọng, nhưng nó chỉ là một phần, thị trường tài chính luôn tồn tại những sự kiện cực đoan với xác suất xảy ra thấp, chúng có sức mạnh ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình đầu tư của bạn, có thể mang lại cho bạn rất nhiều tiền và cũng có thể lấy đi của bạn tất cả. Có quá nhiều lần bùng nổ cũng như sụp đổ của thị trường tài chính trong lịch sử phát triển của nó, điều mà mọi người, hay thậm chí cả những chuyên gia giàu kinh nghiệm nhất đều nói là không thể xảy ra, tuy nhiên sự thật là chúng lại luôn xảy ra và chắc chắn sẽ tiếp tục xảy ra.

Kể từ khi bắt đầu giao dịch, tôi đã cố gắng tìm và đọc hết tất cả những tài liệu có thể, tìm hiểu những phương pháp và lý thuyết được cho là “đúng” nhất về thị trường. Nếu lướt qua internet và các diễn đàn về giao dịch, bạn có thể dễ dàng tìm được hàng tá hệ thống lý thuyết, nhiều trong số chúng được trình bày có vẻ mang lại tiềm năng lớn, chẳng hạn như phương pháp giao dịch theo “hành động giá” hay cách đọc dòng lệnh của “cá mập” hoặc những ý tưởng về “tiền thông minh”, săn tìm cắt lỗ và thanh khoản. Những hệ thống này cứ luân phiên nhau bước lên vũ đài quan tâm, được nhiều người tung hô rồi sử dụng nhưng rồi lại biến mất khi những người tham gia phát hiện ra hệ thống không cung cấp kết quả nhất quán và quá khó để sử dụng trong thực tế.

Tôi đã tự lập trình EA (robot giao dịch) và các hệ thống chỉ báo tín hiệu tự động để kiểm tra, thực thi phần lớn những chiến lược đó, với lượng dữ liệu mà tôi thu được, tôi nhận ra rằng tất cả những hệ thống giao dịch đó, hầu hết chỉ có thể tạo ra lợi nhuận trong ngắn hạn. Có thể trên một cặp tiền tệ đơn lẻ, một cổ phiếu đơn lẻ, một khung thời gian đơn lẻ, trong một vài năm, biểu đồ thống kê lợi nhuận của nó là một đường hướng lên trên, nhưng sau vài năm, khi vượt qua giai đoạn đó, đường thống kê lợi nhuận của nó lại là một đường đi xuống, trở về điểm bắt đầu.

Vậy liệu có tồn tại một chiến lược chiến thắng nhất quán trên thị trường không? 

Tôi ước rằng tôi có thể tìm được một người trả lời cho tôi câu hỏi đó từ thời điểm tôi bắt đầu bước vào giao dịch. Tôi là một người rất tin vào khoa học và những số liệu, đa phần những kiến thức về giao dịch hiện nay đều không thể hiện được những kết quả của nó dựa trên dữ liệu, hoặc nếu có thì cũng chỉ là những hình minh họa lẻ tẻ không có giá trị về mặt thống kê. 

Mặc dù việc chứng minh một điều gì đó bằng dữ kiện quá khứ có thể là điều không chắc chắn, vì chỉ cần một sự kiện trong tương lai thể hiện rằng nó sai thì điều đó sẽ sai. Giống như việc nhìn thấy một triệu con thiên nga màu trắng cũng không thể kết luận rằng tất cả thiên nga đều trắng, bởi nếu quan sát thấy một con thiên nga màu đen là có thể phủ nhận điều đó rồi. Nhưng ít ra, nếu chúng ta chú tâm quan sát, chúng ta cũng có thể có được một cái nhìn sâu sắc hơn, đồng thời kết luận được rằng: “Thiên nga có nhiều màu”.

Việc kiểm chứng kết quả của một phương pháp bằng dữ liệu không chứng minh được tính đúng đắn của nó trong tương lai, nhưng nó lại rất tốt cho tâm lý của nhà giao dịch, điều cơ bản tạo nên sự nhất quán. Nó giống như khi chúng ta đi học hỏi từ những người đã từng thành công trong một lĩnh vực nào đó hoặc giống như việc đọc một cuốn sách vậy, ít nhất nó cũng có cơ sở dựa trên kinh nghiệm và trải nghiệm của người đó, nếu mọi thứ là bất định (tuyệt đối hay do kiến thức hạn hẹp của chúng ta) thì tốt hơn là chúng ta nên tin vào những gì đã được thực nghiệm quan sát thấy.

Sự bất định (ngẫu nhiên) có thể chỉ là một ảo tưởng do sự thiếu hiểu biết của chúng ta về một sự vật hiện tượng. Chẳng hạn như khi bạn tung một con xúc xắc, nếu có thể tính toán được mọi yếu tố tác động lên nó, bạn có thể dự đoán chính xác rằng nó sẽ cho ra mặt số nào, nhưng do năng lực và trình độ tính toán không đủ, bạn kết luận rằng kết quả tung là ngẫu nhiên. Ngược lại, việc bạn cho rằng một thứ không ngẫu nhiên, chẳng hạn như kết quả của xổ số lúc 6h tối chẳng hạn, có thể cũng là một ảo tưởng do sự tự tin thái quá của bạn vào hiểu biết của bản thân, bạn cho rằng có thể sử dụng một bộ quy tắc nào đó, để tính toán ra con số tiếp theo của ngày hôm nay.

Giả thuyết thị trường hiệu quả cho rằng chuyển động của thị trường tài chính là hoàn toàn ngẫu nhiên và không khác việc tung một đồng xu là bao. Theo đó, không tồn tại một chiến lược giao dịch có khả năng kiếm tiền đầu đặn từ thị trường vượt được qua mức tăng chung. Chúng ta không nên giao dịch nhiều mà chỉ nên mua và nắm giữ các chỉ số chứng khoán. Mặc dù trong thực tế, có nhiều bằng chứng và thống kê chỉ ra rằng thị trường không ngẫu nhiên hoàn toàn, vẫn tồn tại những thời điểm nó hoạt động không hiệu quả. Nhưng những bằng chứng thống kê này lại sử dụng phép quy nạp (dùng một đặc điểm của tập hợp nhỏ để suy ra đặc điểm của tập hợp lớn), cho nên chính nó cũng không chắc chắn. Tập hợp lớn của chúng ta có thể nói là vô hạn, chúng ta không thể khẳng định rằng các thống kê mà chúng ta quan sát mô tả chính xác được nó. Trong thị trường cũng tồn tại rất nhiều biến số tác động qua lại lẫn nhau và các biến số mới liên tục xuất hiện khiến cho đặc điểm của thị trường có thể sẽ thay đổi. Cho nên, tạm thời chúng ta có thể cho rằng chuyển động của thị trường tài chính là bất định.

Vậy nếu thực sự có tồn tại một chiến lược chiến thắng nhất quán trên thị trường thì nó sẽ hoạt động như thế nào? Liệu chúng ta có thể tin rằng nó sẽ tiếp tục hoạt động trong tương lai không? Hay tất cả chỉ là một canh bạc với sự ngẫu nhiên mà chúng ta không có cách nào để chiến thắng?

Trong blog này tôi sẽ cố gắng đưa ra những kiến thức, kinh nghiệm mà tôi đã thu thập được trong hành trình của mình để giải quyết những câu hỏi đó. Mặc dù sự giải quyết đó cũng sẽ không chắc chắn, vì không ai có thể đoán được tương lai, nhưng tôi cho rằng, có cơ sở dữ liệu và kinh nghiệm vẫn hơn là mò mẫm trong vô định.

Blog có thể giúp cho những nhà giao dịch định lượng có một góc nhìn mới hơn để phát triển sự nghiệp và những nhà giao dịch tùy ý có thêm niềm tin cùng bằng chứng để tự tin hơn vào trực giác của mình. Bạn có thể thắc mắc rằng tại sao tôi lại chia sẻ những điều này, tại sao tôi không giữ nó cho riêng mình rồi tự kiếm tiền thôi. Tôi đã nghĩ rất nhiều về những điều đó, tôi đã cho rằng nếu tôi chia sẻ những kinh nghiệm, bí quyết của mình và nhiều người sử dụng nó, có thể dẫn đến việc phương pháp hay cách tiếp cận đó không còn đúng trong thị trường, sau đó tôi không còn có thể kiếm tiền. Đồng thời tôi cũng chẳng biết bạn là ai, việc giúp đỡ bạn chẳng có lợi ích gì cho tôi cả.

Điều đó có lẽ là đúng, nếu có một phương pháp, cơ hội nào đó mang lại hiệu quả thì sẽ có rất nhiều người sử dụng nó, việc một số bộ phận nhà giao dịch liên tục kiếm được tiền có thể dẫn đến thị trường có phản ứng lại với chính phương pháp đó, tiền liên tục được rút ra ở trong một trò chơi có tổng bằng 0 thì dần dần nguồn tiền sẽ cạn, hệ quả cuối cùng là phương pháp không còn đúng. Tuy nhiên, tôi có một cách nhìn nhận khác về thị trường tài chính, tôi cho rằng nó không phải là một trò chơi có tổng bằng 0 như nhiều người nhận định. Vì thế việc tôi chia sẻ có lẽ sẽ không ảnh hưởng gì cả, hơn nữa cách tiếp cận của tôi sẽ rất linh hoạt, cho dù một số điểm của phương pháp có thể sẽ không còn đúng trong tương lai, nhưng những tư duy nền tảng của nó vẫn sẽ giúp chúng ta xây dựng được những cách thức khai thác mới khi thị trường có biến đổi. 

Những góc nhìn và kiến thức tôi tích lũy được đều đến từ quá trình giao dịch, tôi đã chắt lọc và kiểm chứng chúng thông qua những số liệu, kết hợp với việc loại bỏ những thứ không được dữ liệu ủng hộ, tôi đã có một góc nhìn riêng của mình về thị trường và tìm cách để ứng dụng được vào thực tế.

Điều tiếp theo dẫn đến việc tôi chia sẻ là bởi cuộc sống của tôi đã có nhiều bước tiến đáng kể so với thời kỳ bắt đầu giao dịch, việc không còn phải mất quá nhiều công sức để lo lắng về cơm áo gạo tiền dẫn đến việc tôi có nhiều chiêm nghiệm về cuộc sống hơn. Tôi thấy rằng nếu đạt đến một ngưỡng tài chính nào đó, việc có thêm nhiều tiền không mang lại cho chúng ta thêm nhiều hạnh phúc. Một ngày nào đó khi chúng ta chết đi, chúng ta sẽ bị lãng quên, nhưng nếu chúng ta viết lại được những góc nhìn và suy nghĩ của mình, nó có thể sẽ còn sống mãi. Vì vậy, tôi đã ấp ủ viết lại những chia sẻ những trải nghiệm của mình trong ngành này, mong rằng nó có thể hữu ích cho mọi người, điều đó chắc chắn mang lại cho tôi nhiều niềm vui hơn.

Bản thân tôi là một nhà giao dịch toàn thời gian làm việc tự do, tôi từng học chuyên ngành về kinh tế, nhưng phần lớn những kiến thức và kinh nghiệm tôi chia sẻ cho bạn không phải là những điều tôi có được khi còn đang trên ghế nhà trường. Phần lớn trong số đó được tôi tích lũy khi đã bắt đầu công việc giao dịch. Tôi cũng không phải là một chuyên gia kinh tế, lập trình hay phân tích dữ liệu, những gì tôi làm đều dựa vào kinh nghiệm và góc nhìn của bản thân hơn là theo một quy trình, cho nên cách diễn đạt của tôi sẽ có thể không bài bản, mong bạn đọc có thể thông cảm.

 Tôi là người luôn đề cao thực hành trong mọi việc, nếu tôi muốn tìm hiểu hoặc tham gia một lĩnh vực gì đó, việc đầu tiên tôi làm sẽ là thực hành ngay chứ không phải là tìm hiểu lý thuyết. Sức mạnh của việc hành động là rất lớn, nếu bạn đã từng đọc qua những cuốn sách về làm giàu hay nghiên cứu tư duy của người thành công, bạn sẽ thấy điều đó. Hành động, hành động và hành động, đó là điều đầu tiên thúc đẩy mọi thứ để dẫn đến thành công. Tất nhiên, thành công còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác nữa, nhưng hành động lại là thứ đầu tiên bạn cần có. Nếu bạn muốn trúng số, thì việc đầu tiên bạn cần làm là phải đi mua một tấm vé.

Việc tích lũy, tiếp thu kiến thức theo quan điểm của tôi tốt nhất nên đi theo trình tự: Thực hành - Sai - Học - Sửa - Thực hành - Sai - Học - Sửa…

Trong blog này, tôi sẽ cố gắng miêu tả mọi thứ trên góc nhìn của bản thân thông qua những dữ liệu tôi thu thập được trong quá trình thực chiến của mình trên thị trường. Tôi sẽ tập trung vào những gì “ra tiền”, vì mục tiêu quan trọng nhất của chúng ta khi tham gia vào thị trường tài chính là lợi nhuận.

Mặc dù, tôi sẽ cố gắng trình bày dễ hiểu nhất để mọi người đều có thể đọc, nhưng do tôi đã giao dịch và làm việc trong môi trường tài chính khá lâu, nên rất nhiều kiến thức, định nghĩa về thị trường đã tồn tại trong tâm thức tôi dưới dạng phản xạ, có những phần tôi sẽ không miêu tả lại những từ ngữ chuyên môn hoặc sử dụng những từ ngữ khác với các tài liệu chính thống hoàn toàn do vô tình. Điều đó giống như là bạn không bao giờ cần phải cố giải thích hay suy nghĩ xem tay, chân, mắt, mũi… của bạn là gì cả.

Tiếp theo, tôi muốn chia sẻ với bạn rằng, việc tạo ra lợi nhuận trên thị trường tài chính là việc vô cùng vô cùng khó khăn, dù viết thêm khoảng 100 từ “vô cùng” nữa chắc cũng không diễn tả được hết điều đó. Điều này cần được ghim vào trí nhớ của bạn để bạn có thể nghĩ đến những trường hợp xấu nhất và luôn cẩn thận với nguồn vốn của mình.

Sự khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận trong thị trường tài chính đến từ rất nhiều yếu tố. Nguyên nhân chính đến từ sự bất định và đặc tính “không phản hồi” của nó, điều này làm chúng ta gặp khó khăn lớn bởi những hành động và tư duy của chúng ta về cách thế giới vận hành thường ngược lại với điều đó. Chúng ta luôn cho rằng “không có gì là ngẫu nhiên” và chúng ta thường xuyên có khả năng “tác động để thay đổi môi trường”. Việc đó đã diễn ra từ thời nguyên thủy, loài người đã được trao cho một lợi thế tiến hóa rất mạnh là trí thông minh. Chúng ta sử dụng nó để cải tạo, thay đổi môi trường sống, tạo nên những công cụ phục vụ mục đích của mình, hầu như mọi hành động của chúng ta, môi trường đều có phản ứng ngay lập tức, nhờ vậy chúng ta có được một vòng lặp phản hồi học tập nhanh chóng, giúp chúng ta hình thành kỹ năng và phát triển. 

Suốt quá trình đó, tư duy nhị nguyên đã in hằn vào tiềm thức của chúng ta. Mọi sự vật, hiện tượng chúng ta quan sát, chỉ có một trong hai trạng thái là đúng hoặc sai. Chúng ta luôn muốn mình “phải đúng”, đó là yêu cầu cấp thiết cho việc tồn tại. Nhờ trí thông minh xuất sắc và kiến thức tích lũy của chúng ta càng nhiều, chúng ta càng ngày càng nhận biết được nhiều điều “đúng” hơn và càng ngày càng ít thứ trở nên bất định. Bây giờ chúng ta đã có thể tính toán được quỹ đạo của những ngôi sao xa tít trên bầu trời cùng nhiều dự đoán kinh ngạc khác về vũ trụ.

Nhưng, thị trường tài chính đầu tư thì lại ngược lại, tại đây chúng ta không nhận được các phản hồi theo quan hệ nhân- quả thông thường, mọi thứ lúc thì đúng lúc thì sai, cùng một cách thức thực hiện, cùng một hành động nhưng ở những lần khác nhau, kết quả chúng ta thu được lại khác, điều đó làm chúng ta không có một vòng lặp phản hồi học tập đủ mạnh. Nếu sử dụng tư duy nhị nguyên, đúng sai thông thường, chúng ta sẽ dễ dàng thất bại.

Hơn nữa trong ngành này, có vô vàn biến số liên đới tác động lẫn nhau, khiến cho nó trở thành một hệ phi tuyến. Nếu bạn chưa biết, thì hệ phi tuyến là một hệ có nhiều hơn hai tác động qua lại, một bài toán vật lý nổi tiếng mà hiện nay loài người vẫn chưa thể giải được là bài toán dự đoán quỹ đạo của ba vật thể tương tác, chúng ta mới chỉ dự đoán được quỹ đạo của một hệ gồm hai vật thể. Ngoài ra, dưới sự tham gia, tác động của con người (một sinh vật có trí tuệ và hành động khó đoán), thì việc dự báo chính xác về những chuyển động của thị trường là bất khả thi ở thời điểm hiện tại.

Cho nên, bằng những kinh nghiệm và trải nghiệm của mình, tôi đề nghị rằng, bạn hãy thay đổi tư duy của bạn sang tư duy xác suất cho mọi thứ trong ngành này, cho dù bạn từng là một bác sĩ rất giỏi, một lập trình viên xuất sắc, hay thậm chí có là một nhà kinh doanh tài ba, bạn hãy cho rằng: “Bất kỳ sự kiện nào xảy ra trên thị trường đều không chắc chắn và không thể dự đoán, không có gì đúng, cũng không có gì sai. Cho dù bạn hành động như thế nào, cũng không thể tác động gì đến thị trường, thị trường không nghe, không biết và không quan tâm đến bạn. Nguyên nhân không quan trọng, kết quả mới là quan trọng.” Nếu bạn đã sẵn sàng thì xin chào mừng bạn đến với blog của tôi, hãy theo dõi nó thường xuyên vì tôi sẽ cập nhật những chia sẻ và suy nghĩ của mình trong thời gian tới. Xin cảm ơn vì bạn đã quan tâm. Thân ái,

- Vũ Tiến - 31/10/2024.