Các trường phái giao dịch và đầu tư

Khi tham gia vào hoạt động đầu tư tài chính, bạn có thể trở thành một nhà giao dịch tùy ý, nhà giao dịch tự động hay một nhà đầu tư giá trị. Phương pháp nào cũng có thể giúp bạn kiếm tiền. Có rất nhiều tranh cãi trong các cộng đồng của các trường phái này, mọi người đều cho rằng phương pháp của họ mới là đúng đắn nhất, thường thì sẽ có rất ít người thực hành tất cả các phương pháp mà sẽ chỉ chọn cho mình một thứ. Giao dịch tự động thì đòi hỏi kiến thức về toán, lập trình vững chắc, giao dịch tùy ý thì yêu cầu trực giác, tâm lý và cảm nhận của thị trường, đầu tư giá trị thì cần kiến thức tốt về kinh doanh, quản trị. Mỗi trường phái đều có thế mạnh và điểm yếu riêng, chúng thậm chí là phản đề của nhau, những người ủng hộ đầu tư giá trị thường sẽ không ủng hộ việc giao dịch, những người ủng hộ giao dịch tự động thường sẽ không ủng hộ giao dịch tùy ý và ngược lại.

Hiện tại, tôi đang thực hành cả ba phương pháp này, tôi sẽ phân bổ nguồn vốn của mình cho cả ba hoạt động đó. Tôi cho rằng khi tham gia vào đầu tư tài chính, hay thậm chí trong cuộc sống, chúng ta nên chọn cho mình con đường trung đạo. Theo đó chúng ta không quá coi trọng và đề cao bất kỳ một phương pháp nào, mọi thứ không nhất thiết chỉ có một trạng thái là đúng hoặc sai, mà nó luôn trong trạng thái chồng chập, vừa đúng vừa sai. Tại thời điểm này, nó có thể đúng, nhưng trong thời điểm khác, nó có thể sai, có thể tất cả những việc chúng ta làm đều là một canh bạc. Cho nên bằng việc ứng dụng và thực hành nhiều phương pháp, chúng ta có thể có cái nhìn khách quan và đầy đủ hơn về thị trường, thay vì chọn một cửa có thể đúng duy nhất trong trò chơi, chúng ta sẽ chọn tất cả các cửa có thể. Điều đó làm cho công cuộc đầu tư mà chúng ta tham gia có khả năng thắng tối đa. Trọng tâm của blog này sẽ chủ yếu về công việc giao dịch - hoạt động mua bán chủ động để kiếm lợi nhuận từ các khoản chênh lệch. Tôi sẽ trình bày những cơ sở, cách thức mà tôi đã sử dụng để có thể giao dịch kiếm sống. Tôi sẽ dành phần một phần nhỏ trong blog để chia sẻ về cách mà tôi thực hành việc đầu tư giá trị trên cơ sở của một nhà giao dịch. Đầu tư giá trị giúp chúng ta kiếm tiền không chỉ bằng việc hưởng chênh lệch giá, mà nó giúp chúng ta kiếm tiền bằng cách khác.

Đa phần những người mới tham gia vào thị trường sẽ ngay lập tức đi tìm kiếm phương pháp giao dịch mà không được chuẩn bị đầy đủ những tư duy cần thiết liên quan. Để thành công trong thị trường, chỉ phương pháp là không đủ, thị trường tồn tại đủ loại cạm bẫy và những rủi ro khôn lường, những điều đó được vô tình hoặc cố ý thiết kế để làm nhà giao dịch mất tiền. Các thành phần tham gia trong thị trường cũng rất đa dạng, đây là nơi tập trung những bộ óc trí tuệ và thông minh nhất thế giới, họ được trang bị đầy đủ công cụ, nhân lực, tiền bạc và đã có kinh nghiệm rất lâu trong thị trường. Cơ hội cho một người mới chân ướt chân ráo bước vào giao dịch có thể chiến thắng được họ là rất mong manh. Không những thế, còn có hẳn một nền công nghiệp lừa đảo tinh vi và truyền bá những tư duy sai lầm cho người mới nhằm tìm kiếm lợi ích. Bộ phận đó là những người không thực sự chiến thắng thị trường, nhưng lại đóng vai trò dẫn dắt, mở những khóa học, nhóm tín hiệu giao dịch, thậm chí lập các tổ chức lừa đảo để kiếm tiền.

Những nhà giao dịch mới thì lại luôn quá lạc quan, họ cho rằng thành công trong thị trường là rất dễ đạt được, họ đặt kỳ vọng lợi nhuận hàng trăm phần trăm một năm, hàng chục phần trăm một tháng, mà không biết rằng mức lợi nhuận đó là mơ ước của rất nhiều thiên tài trên thế giới. Các nhà quản lý quỹ, nhà đầu tư được xếp vào hàng huyền thoại trong ngành cũng chỉ có mức lợi nhuận cao hơn 20%/ năm trong dài hạn một chút, hầu hết các quỹ và các nhà đầu tư khác thậm chí còn không có được mức lợi nhuận cao hơn mức tăng trưởng chung của thị trường chứng khoán. Điều này có nghĩa là, nếu chỉ cần đầu tư thụ động vào một chỉ số chứng khoán nào đó, bạn đã có thể đánh bại hầu hết các bộ óc thiên tài trên thị trường.

Nếu bạn đã giao dịch được một thời gian, bạn sẽ thấy điều đó là chính xác. Thậm chí, bạn có thể cho rằng, không tồn tại những chiến lược hoặc bất kỳ ai có thể kiếm được lợi nhuận vượt trội trên thị trường. Đây là một giai đoạn mà hầu như nhà giao dịch nào cũng sẽ phải trải qua. Nhiều người sẽ từ bỏ việc giao dịch tại đây, hoặc nếu tiếp tục họ sẽ trở nên cực kỳ cảnh giác, thậm chí không còn tin vào bất kỳ điều gì, họ sẽ có một cái nhìn cực kỳ tiêu cực và không chịu tiếp thu những tư duy mới. Trên thực tế thì vẫn có những bộ phận những nhà giao dịch đang kiếm được lợi nhuận cao hơn mức tăng chung, nhưng họ thường ít xuất hiện và không muốn để lộ phương pháp của mình.

Nếu có thể vượt qua được giai đoạn tiêu cực này, bạn sẽ bước chân vào vùng đất của những người chiến thắng thực sự, tại đây bạn sẽ thấy công việc giao dịch là một công việc hoàn toàn khác, nó không còn có tên là giao dịch nữa, mà nó sẽ có một cái tên khác, nó là công việc quản trị và là một công việc kinh doanh thật sự. Bạn sẽ nhận thấy cũng có những người khác đang thành công và đã thành công, bạn biết cách nhận ra họ trong vô vàn những kẻ lừa đảo, họ đã từng xuất hiện trước đây trên hành trình của bạn, nhưng bạn chưa đủ kinh nghiệm và trải nghiệm để hiểu.

Trong hoạt động giao dịch, sẽ có hai cách thức chính là giao dịch tùy ý (thủ công) và giao dịch tự động sử dụng thuật toán. Hai trường phái này có đôi chút khác biệt, thậm chí mọi người cho rằng chúng hoàn toàn trái ngược nhau. Giao dịch tự động sử dụng những chiến lược có quy tắc cố định được thực thi bởi máy tính, nó có khả năng loại bỏ hoàn toàn cảm xúc của con người, nhưng lại thiếu khả năng thích ứng với sự thay đổi. Phương pháp này hoàn toàn có thể được kiểm chứng rất rõ ràng và được coi là một phương pháp khoa học. Ngược lại giao dịch tùy ý được thực thi bởi con người, những quyết định mua bán và chiến lược thường không cố định mà có tính linh hoạt cao, nhiều khi liên quan đến trực giác, mặc dù cũng có thể dựa trên các quy tắc cố định, nhưng nhà giao dịch có thể được phép thay đổi chúng tùy theo diễn biến của thị trường. Phương pháp này cũng có thể được kiểm chứng mặc dù kết quả không rõ ràng và chính xác hoàn toàn, nó được coi là một phương pháp mang tính nghệ thuật.

Cho dù sử dụng phương pháp nào thì tôi cho rằng nó cũng có điểm mạnh và điểm yếu riêng, chúng có cách thức hoạt động không giống nhau, thậm chí trái ngược nên tôi cho rằng chúng ta nên thực hành cả hai để đa dạng hóa và có thể có khả năng thích nghi tốt nhất. Trên thế giới, hoàn toàn có rất nhiều nhà giao dịch tùy ý thành công và cũng có rất nhiều nhà giao dịch định lượng thành công. Bạn không nhất thiết phải chọn một trong hai. Ví dụ như khi tôi thiết kế thành công các hệ thống giao dịch tự động, thời gian rảnh của tôi khá nhiều, nên tôi có thể dùng nó để rèn luyện kỹ năng giao dịch thủ công, giúp tôi thấu hiểu hơn và hình thành cảm giác về thị trường, đồng thời có thể giúp tôi phát hiện và sáng tạo ra thêm các ý tưởng, chiến lược mới để bổ sung vào hệ thống giao dịch tự động. Khi thị trường có nhiều biến đổi, hệ thống giao dịch tự động hoạt động không tốt, đã có trực giác và khả năng học hỏi của con người bổ trợ, hay khi chúng ta giao dịch kém hoặc tâm lý không tốt, đã có máy tính và robot trợ giúp chúng ta. 

Để đi đến được cuối hành trình giao dịch quả thật là một công việc không hề dễ dàng, tuy nhiên, bằng cách chuẩn bị đầy đủ kiến thức và tư duy đúng đắn, tôi tin rằng bất kỳ ai cũng có thể làm được. Những chia sẻ tôi trình bày trong blog này là những điều tôi đã đúc kết được từ quá trình giao dịch thực chiến trên thị trường trong nhiều năm, những kiến thức thức đó có thể làm nền tảng để chúng ta phát triển cả các hệ thống giao dịch tự động và giao dịch tùy ý, nó đã giúp tôi đi được một quãng đường xa, và tôi hy vọng nó cũng có thể giúp được bạn.